Cây có nghìn cành muôn lá, cành lá đó không tự nó sinh ra. Nước có trăm suối ngàn khe, suối khe đó không tự nó mà có. Nhờ có cội rễ sâu, cây mới đâm chồi nẩy lộc, cành lá tốt tươi. Nhờ có nguồn mạch dồi dào, nước mới đổ suối tuôn khe cho suối dài, sông lớn. Con người ta ngày nay có con đàn cháu đống, sum họp, thịnh vượng mà không biết sự sinh sôi, nảy nở đó từ đâu thì có khác chi nhìn cành mà không thấy cội, nhìn sông nhìn suối mà không biết mạch nguồn.
Người xưa cũng đã từng nhắc nhở chúng ta rằng:
Bởi chưng gốc tốt nên hoa quả nhiều,
Tổ tiên tích đức bao nhiêu,
Thì nay con cháu được nhiều hiển vinh.
Vậy nên việc nhớ đến ân đức tổ tiên, việc tìm về cội nguồn của mình, cội nguồn của dòng họ là một lẽ thường tình của mỗi con người chúng ta.
Để biết lịch sử lập nước và dựng nước của một Quốc gia người ta xem quốc sử. Để biết sự hình thành và phát triển của một dòng họ, của một gia đình người ta tìm đến gia phả. Gia phả được coi là cuốn sử của một dòng họ. Gia phả giúp các thế hệ con cháu biết nguồn gốc của mình; biết quê cha đất tổ của mình ở đâu; biết ngày giỗ chạp của người thân; biết mình ở thế hệ thứ mấy trong dòng họ; biết bà con họ hàng là những ai; biết người trên kẻ dưới để xưng hô cho đúng phép tắc. Khi biết được nguồn cội của mình con người sẽ tự tin, tự hào về truyền thống tốt đẹp của dòng họ mình. Nhờ đó niềm tin được củng cố và con người vững bước đi lên trong mọi tình huống của cuộc sống. Gia phả chính là một tài sản của mỗi gia đình, của mỗi dòng tộc mà không có giá trị vật chất nào có thể so sánh được.
Tổ tiên dòng họ Nguyễn Bá chúng ta đã sinh cơ lập nghiệp trên đất Yên Sở, Dương Hòa này từ những ngày xa xưa. Trải qua bao năm tháng, rất tiếc do chiến tranh, do thiên tai, do những biến cố của lịch sử mà cho đến nay cuốn gia phả gốc và những tài liệu ghi chép khác về sự tồn tại và phát triển của dòng họ Nguyễn Bá chúng ta đã bị thất lạc. Hiện nay chỉ còn lại 2 cuốn gia phả của gia đình cụ Nguyễn Bá Tạo và gia đình cụ Nguyễn Bá Tuân được biên soạn vào năm 1991. Nhận thấy việc biên soạn cuốn gia phả dòng tộc là một việc làm cấp thiết. Hơn nữa đây cũng là dịp để chúng ta bày tỏ lòng tôn kính tổ tiên, để tăng cường tình cảm huyết thống, để giáo dục và phát huy truyền thống tốt đẹp của dòng họ. Do đó ngày 20/1/2019 (tức là ngày 15 tháng 12 năm Mậu Tuất 2018) nhân dịp cả họ ta tụ họp đông đủ để tưởng nhớ cụ tổ Nguyễn Bá Bình (mất ngày 18/12), ông Trưởng họ Nguyễn Bá Giản đã đề xuất thành lập ban biên soạn gia phả của dòng họ. Ban này do ông Nguyễn Bá Giản chủ trì, các thành viên gồm có các ông Nguyễn Bá Toại, Nguyễn Bá Liên, Nguyễn Bá Thành; các anh Nguyễn Việt Anh, Nguyễn Bá Cường, Nguyễn Bá Lộc và cháu Nguyễn Bá Mạnh.
Về yêu cầu biên soạn:
Gia phả là cuốn sử của dòng họ nên yêu cầu quan trọng nhất khi biên soạn là
bảo đảm tính chân thực, tính hệ thống, tính kế thừa và phát triển. Tiếp đến gia
phả cần được ghi chép rõ ràng với chữ nghĩa chân phương, dễ hiểu.
Về phương thức biên soạn và quản lý:
Cuốn gia phả này được biên soạn theo 2 hệ thống song song. Đó là biên soạn
trên chương trình word và trên phần mềm quản lý gia phả chuyên nghiệp
http://freemind.sourceforge.net. 2 hệ thống này sẽ giúp cho mọi người dễ dàng
tiếp cận, tìm hiểu gia phả; đồng thời việc cập nhật quản lý được thực hiện một
cách thuận tiện và khoa học. Việc quản lý gia phả sẽ giao cho một nhóm chuyên
trách. Thời gian tái bản gia phả khoảng từ 10-15 năm.
Về phần tài liệu, ban biên soạn đã dựa vào những tài liệu sau đây:
- Gia phả gia đình cụ Nguyễn Bá Tạo, biên soạn năm 1991,
- Gia phả gia đình cụ Nguyễn Bá Tuân, biên soạn năm 1991,
- Việc họ, tác giả Tân Việt, NXB văn hóa dân tộc xuất bản năm 1997
- Văn bia Quán Giá, tác giả Nguyễn Bá Hân, xuất bản năm 1992
- Kẻ Giá, tên đất tên người, tác giả Nguyễn Bá Hân, NXB lao động, xuất
bản năm 2005
- Lịch sử truyền thống và cách mạng của đảng bộ và nhân dân xã Yên Sở
do đảng ủy và UBND xã Yên Sở - Hoài Đức biên soạn năm 1999.
Về nội dung, cuốn gia phả gồm các phần chính sau đây:
- Lời mở đầu
- Phần chính phả bao gồm lịch sử dòng họ, phả hệ và phả đồ
- Phần ngoại phả bao gồm lăng mộ của dòng họ; phả lệ; sự đóng góp của dòng họ với làng, xã; gương danh nhân và những lời gia huấn.
Sau bao lần trao đổi, đối chiếu các nguồn tư liệu, tiếp thu các ý kiến đóng góp và chỉnh sửa đến nay việc biên soạn gia phả đã được hoàn tất. Tuy nhiên nó luôn cần được sự quan tâm, bồi đắp và hoàn thiện của mỗi thành viên trong dòng họ. Chăm sóc, bảo vệ và phát triển nòi giống; thờ phụng tổ tiên; phát huy truyền thống tốt đẹp của dòng tộc là bổn phẩn và trách nhiệm của các thế hệ nối tiếp nhau. Tin tưởng rằng mọi gia đình trong dòng họ chúng ta ngày càng phát triển, ngày càng thành đạt, luôn chỉ dạy cho các lớp con cháu biết rõ mối quan hệ huyết thống của mình, biết gìn giữ nề nếp gia phong, làm rạng rỡ tổ tông, dòng tộc. Nhân đây. Chúng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới dòng họ Nguyễn Bá đã tin tưởng, giao cho trọng trách biên soạn cuốn gia phả này. Đồng thời xin gửi lời cảm ơn tới tất cả các bậc cha chú; các vị trưởng dòng tộc của các họ Nguyễn Bá khác và tất cả các thành viên trong dòng họ ta đã cổ vũ, nhiệt tình đóng góp nhiều ý kiến quý báu cho chúng tôi trong quá trình biên soạn. Tuy nhiên do khả năng còn nhiều hạn chế nên cuốn gia phả này chắc chắn còn nhiều thiếu sót. Chúng tôi xin sẵn sàng lắng nghe và tiếp thu các ý kiến đóng góp để cuốn gia phả này ngày càng được bổ sung và hoàn chỉnh hơn. Mọi ý kiến đóng góp xin vui lòng gửi tới ông Nguyễn Bá Toại.